ต่อมลูกหมากโต | อาการ-สาเหตุ-รักษา-ป้องกัน

ต่อมลูกหมากโต / Enlarged Prostate / BPH / Benign Prostatic Hyperplasia คือ ภาวะที่ต่อมลูกหมากมีอาการโตมากกว่าปกติ ส่งผลทำให้มีปัญหาสุขภาพต่างๆ ตามมา

สถิติผู้ชายไทยที่อายุเกิน 50 ปี มีโอกาสเป็นต่อมลูกหมากโตมากถึง 50% และมีแนวโน้มเพิ่มมากขึ้นเรื่อยๆ (พยาบาลสาร ปีที่ 44 ฉบับที่ 3 กรกฎาคม-กันยายน พ.ศ. 2560)

ผู้ที่มีภาวะต่อมลูกหมากโตแล้วไม่ได้รับการรักษาจะเพิ่มความเสี่ยงการติดเชื้อในการทางเดินปัสสาวะ ติดเชื้อในกระเพาะปัสสาวะ ปัญหาโรคไต และไม่สามารถปัสสาวะได้

ต่อมลูกหมากโตไม่จำเป็นต้องเป็นมะเร็งต่อมลูกหมาก อาจจะมีความเกี่ยวข้องกันหรือไม่ก็ได้

ต่อมลูกหมาก | Prostate

ต่อมลูกหมาก คือ ส่วนนึงของอวัยวะสืบพันธุ์เพศชาย มีหน้าที่ผลิตน้ำหล่อลื่นและน้ำเลี้ยงอสุจิ ช่วยให้เชื้ออสุจิสามารถมีชีวิตอยู่ได้

ลูกอัณฑะ | มีหน้าที่ผลิตเชื้ออสุจิ
ต่อมลูกหมาก | มีหน้าที่ผลิตน้ำเลี้ยงเชื้ออสุจิ และน้ำหล่อลื่น

ต่อมลูกหมากอยู่บริเวณรอบท่อปัสสาวะส่วนต้น เป็นทางผ่านของน้ำปัสสาวะ คือ “กระเพาะปัสสาวะ > ท่อปัสสาวะ > องคชาต > ออกนอกร่างกาย”

ต่อมลูกหมากขนาดปกติจะคล้ายกับเม็ดเกาลัด น้ำหนักประมาณ 15-20 กรัม กว้าง-3cm ยาว-4cm หนา-2cm

ต่อมลูกหมากโต | อาการ

ปัสสาวะลำบาก ต้องออกแรงเบ่ง
ใช้เวลาในการปัสสาวะนานกว่าปกติ
ปัสสาวะตกใกล้ลำตัวมากกว่าปกติ
ปัสสาวะไหลไม่ต่อเนื่อง ติดๆ ขัดๆ เดี๋ยวไหล เดี๋ยวหยุด
ปัสสาวะบ่อยกว่าปกติ
ต้องปัสสาวะทันที ไม่สามารถกลั้นได้
ปัสสาวะบ่อยในตอนกลางคืน
ปัสสาวะเล็ดเมื่อไอ จาม ลุก นั่ง หรือยกของหนัก
ปัสสาวะซึม ทำให้กางเกงในเปียก
มีเลือดปนออกมากับปัสสาวะ

ต่อมลูกหมากโต | สาเหตุ

อายุที่เพิ่มมากขึ้น
การเพิ่มขึ้นของฮอร์โมนดีเอชที (DHT Hormone / Dihydrotestosterone Hormone)
พฤติกรรมที่ทำลายสุขภาพ
- รับประทานน้ำตาลมากเกินไป
- รับประทานไฟเบอร์น้อยเกินไป
- มีความเครียดที่มากเกินไป
- การสูบบุหรี่
- ดื่มแอลกอฮอล์มากเกินไป
- รับประทานกรดไขมันโอเมก้าหก (Omega-6) มากเกินไป
- รับประทานกรดไขมันโอเมก้าสาม (Omega-3) น้อยเกินไป
- นอนหลับไม่มีคุณภาพ
- ไม่ออกกำลังกายหรือออกกำลังกายน้อยเกินไป

ต่อมลูกหมากโต | รักษา

แพทย์ผู้เชี่ยวชาญจะทำการวินิจฉัยเบื้องต้นโดยการสอดนิ้วมือเข้าไปบริเวณรูทวารแล้วคลึงดูผิวสัมพัสของต่อมลูกหมากแล้ววางแผนการรักษาแบบเฉพาะบุคคล แต่โดยทั่วไปแล้วจะรักษา ดังนี้

ระยะเริ่มต้น | รับประทานยาหรืออาหารเสริม
- Finasteride
- Saw Palmetto
- Alpha Blocker
ระยะปานกลาง |
- รักษาด้วยไอน้ำ (Water Vapor Therapy)
- คลื่นไมโครเวฟ (Transurethral Microwave Thermotherapy)
- เลเซอร์พลังงานสูง (High Energy Laser)
- คลื่นความถี่วิทยุ (Transurethral Needle Ablation)
ระยะรุนแรง |
- ผ่าตัดด้วยการส่องกล้องเพื่อตัดชิ้นเนื้อส่วนเกินออกมา (TURP / TUIP)

ต่อมลูกหมากโต | ป้องกัน

รับประทานสารอาหารที่มาช่วยยับยั้งฮอร์โมนดีเอชที (DHT Blocker)
- Saw Palmetto
- Zinc
- Lycopene
- Lycine
- Vitamin B
- Biotin
ดูแลสุขภาพแบบองค์รวม
- รับประทานผักและผลไม้ให้ได้ 400 กรัม ต่อวัน
- หลีกเลี่ยงรับประทานน้ำตาล
- รับประทานพรีไบโอติก (Prebiotic)
- รับประทานโพรไบโอติก (Probiotic)
- รับประทานไขมันให้สมดุล
  - กรดไขมันโอเมก้าสามให้มากขึ้น | น้ำมันปลา น้ำมันเมล็ดแฟลกซ์ น้ำมันงาขี้ม้อน
  - กรดไขมันโอเมก้าหกให้ลดลง | น้ำมันถั่วเหลือง น้ำมันข้าวโพด น้ำมันดอกทานตะวัน
- ออกกำลังกายสม่ำเสมอและหลากหลาย
  - บริหารหัวใจ ปอด และระบบไหลเวียนของเหลว
  - บริหารกล้ามเนื้อ
  - บริหารข้อต่อและความยืดหยุ่น
- ลด-ละ-เลิก การสูบบุหรี่
- หลีกเลี่ยงดื่มแอลกอฮอล์มากเกินไป (ไวน์แดง)
- นอนหลับให้มีคุณภาพ
- อุจจาระทุกวัน อย่างน้อยวันละ 1 รอบ
หมั่นสังเกตร่างกายอยู่ตลอดว่ามีความผิดปกติอะไรไหม ถ้าพบความผิดปกติให้รีบพบแพทย์เพื่อวางแผนการรักษาตั้งแต่ระยะเริ่มต้น