Gut-Brain Axis | ลำไส้เชื่อมกับสมอง
Gut-Brain Axis คือ การที่ลำไส้กับสมองมีการแลกเปลี่ยนข้อมูลซึ่งกันและกัน สื่อสารต่อกันและกัน ส่งผลซึ่งกันและกัน การทำงานของลำไส้ก็มีผลต่อสมอง และการทำงานของสมองก็มีผลต่อลำไส้ เรียกได้ว่าทั้ง 2 อวัยวะมีการเชื่อมโยงกันอย่างแยกไม่ออก
ซึ่งการเชื่อมต่อกันของทั้ง 2 อวัยวะ เกี่ยวข้องกับระบบต่างๆ ดังนี้
- Central Nervous System | ระบบประสาทส่วนกลาง
- Enteric Nervous System | ระบบประสาทลำไส้
- Neuroendocrine System | ระบบต่อมไร้ท่อ
- Neuroimmune System | ระบบประสาทภูมิคุ้มกัน
- Hypothalamic-Pituitary-Adrenal Axis | แกนไฮโปทาลามัส-พิทูอิทารี-อะดรีนัล
- Autonomic Nervous System | ระบบประสาทอัตโนมัติ
- Vagus Nerve | ประสาทวากัส
- Gut Microbiota | จุลินทรีย์ในลำไส้
- Metabolism | การเผาผลาญพลังงาน
ซึ่งจะมีผลต่อทั้ง 2 อวัยวะ รวมถึงต่อทั่วทั้งร่างกาย ดังนี้
- Emotional | อารมณ์
- Mental | จิตใจ
- Cognitive | การรับรู้
- Digestive | ระบบย่อยอาหาร
- Hormone | ฮอร์โมน
- Immune | ภูมิต้านทาน
- Metabolism | การเผาผลาญ
- Inflammation | การอักเสบ
Colon Hydrotherapy ล้างลำไส้ | แบบไหนดี?
Gut-Brain Axis | ลำไส้ = สมองที่ 2
ลำไส้ถูกเปรียบเทียบว่าเป็นสมองที่ 2 ของร่างกาย เพราะว่า
- ลำไส้เป็นแหล่งผลิตสารสื่อประสาทมากกว่า 30 ชนิด ซึ่งส่วนใหญ่สามารถพบได้ที่ระบบประสาทส่วนกลาง เช่น Acetylecholine, Dopamine และ Serotonin โดยที่
- 90% ของ Serotonin ในร่างกาย ถูกผลิตที่ลำไส้
- 50% ของ Dopamine ในร่างกาย ถูกผลิตที่ลำไส้
- ในสมองมีเซลล์ประสาท (Neuron) ~100,000 ล้านเซลล์ ในลำไส้มีเซลล์ประสาท ~500 ล้านเซลล์ ซึ่งมากกว่าไขสันหลัง (Spinal Cord) หรือระบบประสาทส่วนปลาย (Peripheral Nervous System)
- ในลำไส้มีสิ่งมีชีวิตเล็กๆ ไม่ว่าจะเป็นแบคทีเรีย เชื้อรา และอื่นๆ โดยที่จะมีการเปลี่ยนแปลงตลอดเวลา ซึ่งมีผลต่อสุขภาพโดยรวมทั่วร่างกาย สิ่งมีชีวิตทั้งหมดมีปริมาณล้านล้านตัว น้ำหนักรวม ~1.5 กิโลกรัม ซึ่งเทียบเท่ากับน้ำหนักสมอง
ลำไส้รั่ว Leaky Gut | อาการ-สาเหตุ-รักษา-ป้องกัน
Gut-Brain Axis | สมองมีผลต่อลำไส้
- รู้สึกหิว | เมื่อสายตามองเห็นอาหาร จมูกได้กลิ่นอาหาร หรือลิ้นได้รสอาหาร จะกระตุ้นการหลั่งน้ำย่อยในกระเพาะอาหารและตับอ่อน
- ปวดท้อง อาหารไม่ย่อย | เมื่อมีความเครียดเชิงลบหรือความเครียดที่มากเกินไป จะทำให้ระบบย่อยอาหารและลำไส้ทำงานผิดปกติ ปวดท้อง อาหารไม่ย่อย
- ท้องไส้ปั่นป่วน | เมื่อมีความรู้สึกตื่นเต้นมากเกินไป จะทำให้รู้สึกท้องไส้ปั่นป่วน อยากอุจจาระ
- ภูมิต้านทานต่ำลง | เมื่อมีความเครียดที่มากเกินไปทั้งจากทางร่างกายหรือทางจิตใจ จะทำให้ปริมาณจุลินทรีย์ที่ดีในลำไส้ลดลง
- ท้องผูกหรือท้องเสีย | เมื่อมีความเครียดที่มากเกินไปทั้งจากทางร่างกายหรือทางจิตใจ จะทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงของเซลล์ผนังลำไส้
อุจจาระ | สีบอกอะไร แข็งบอกอะไร รูปร่างบอกอะไร
Gut-Brain Axis | ลำไส้มีผลต่อสมอง
- รู้สึกอิ่ม | GLP-1 คือ ฮอร์โมนที่หลั่งออกมาจากลำไส้เล็กแล้วส่งสัญญาณบอกสมองว่าอิ่มแล้ว
- รู้สึกดีเมื่อได้กินของอร่อย | ลำไส้เล็กจะผลิตสารโดปามีน (Dopamine) ซึ่งเป็นสารสื่อประสาทที่ทำหน้าที่เป็นรางวัลสำหรับสมองเมื่อได้รับสิ่งที่ปราถนา (Brain Reward System)
- การทำงานของสมอง | ลำไส้จะสร้างกรดไขมันสายสั้น (SCFAs) ซึ่งมีผลต่อการทำงานของสมอง
- การเรียนรู้
- ความจำ
- ความเครียด
- วิตกกังวล
- ซึมเศร้า
- ลดความอยากอาหาร
- อารมณ์และความรู้สึก | ลำไส้จะทำหน้าที่ผลิตสารสื่อประสาทมากมายหลายชนิด ซึ่งมีผลต่ออารมณ์และความรู้สึก ยกตัวอย่างตัวเด่นๆ เช่น
- Serotonin | สร้างความสุข ความสงบ ความผ่อนคลาย นอนหลับสบาย
- Dopamine | สร้างความพึงพอใจ ความรักใคร่ ความชอบพอ
- GABA | สร้างความผ่อนคลาย ลดความกระสับกระส่าย ลดความวิตกกังวล
- เส้นประสาทสมองคู่ที่ 10 | เมื่อมีภาวะลำไส้แปรปรวน หรือ ลำไส้อักเสบ จะมีผลทำให้ระบบประสาทวากัส (Vagus Nerve) มีประสิทธิภาพลดลง ซึ่งจะเกี่ยวกับ
- ควบคุมการกลืนอาหารหรือน้ำ
- ควบคุมการพูด
- ควบคุมการหายใจ
- ควบคุมระบบย่อยอาหารและความรู้สึกอิ่ม
- ถ่ายทอดข้อมูลจากอวัยวะต่างๆ ไปสู่สมอง
Short-Chain Fatty Acids | คือ-ประโยชน์-อาหารเสริม
อาหารเสริมพรีไบโอติก (Prebiotic)
Good Gut คือ อาหารเสริมใยอาหารประเภทละลายน้ำ (Water Soluble Dietary Fiber) ชนิดพาร์เชียลลี ไฮโดรไลซ์ กัวร์กัม (PHGG : Partially Hydrolyzed Guar Gum) ที่สกัดมาจากเมล็ดกัวร์ (Guar Bean) ประเทศญี่ปุ่น ผู้ซึ่งมีประสบการณ์ด้านนี้มายาวนานกว่า 35 ปี ทำให้มั่นใจได้ว่ามาจากธรรมชาติ ปราศจากพืชดัดแปลงพันธุกรรม การสังเคราะห์ และปลอดภัยจากสารพิษต่างๆ
ได้รับมาตรฐานด้านความปลอดภัยและด้านอาหาร ดังนี้
- FDA | องค์การอาหารและยาแห่งสหรัฐอเมริกา
- Low – FODMAP | อาหารย่อยง่าย ไม่ท้องอืด ไม่ท้องผูก ไม่ท้องเฟ้อ ไม่ท้องเสีย ไม่ปวดท้อง
- GMO Free | ไม่มีพืชดัดแปลงพันธุกรรม
- Allergen Free | ไม่ทำให้เกิดการแพ้
- VEGAN | มาตรฐานอาหารเจ – มังสวิรัติ – วีแกน
- HALAL | มาตรฐานอาหารอิสลาม
- KOSHER | มาตรฐานอาหารยิว
มีงานวิจัยเฉพาะของ PHGG (Partially Hydrolyzed Guar Gum) ทั้งในหลอดทดลอง ในสิ่งมีชีวิต และในมนุษย์ ว่ามีคุณประโยชน์ต่างๆ ดังนี้
- มีส่วนช่วยทำให้ระบบขับถ่ายทำงานเป็นปกติ
- มีส่วนช่วยทำให้ระบบภูมิต้านทานของร่างกายแข็งแรง
- มีส่วนช่วยป้องกันโรคอ้วน
- มีส่วนช่วยป้องกันโรคท้องผูก
- มีส่วนช่วยป้องกันโรคท้องเสีย
- มีส่วนช่วยป้องกันโรคลำไส้แปรปรวน (IBS: Irritable Bowel Sysdrome)
- มีส่วนช่วยป้องกันโรคลำไส้อักเสบเรื้อรัง (IBD: Inflammatory Bowel Disease)
- มีส่วนช่วยป้องกันโรคมะเร็งลำไส้
- มีส่วนช่วยเพิ่มจุลินทรีย์ที่ดีในลำไส้
- มีส่วนช่วยเพิ่มการดูดซึมแร่ธาตุ
- มีส่วนช่วยเพิ่มกรดไขมันสายสั้น (SCFAs: Short-Chain Fatty Acids) ในลำไส้
- มีส่วนช่วยลดระดับคอเลสเตอรอลและระดับน้ำตาลในเลือด
- มีส่วนช่วยลดค่าดัชนีน้ำตาล (GI: Glycemic Index)
- มีส่วนช่วยลดความโหยหลังจากมื้ออาหาร
- มีส่วนช่วยลดไขมันส่วนเกินในร่างกาย
- มีส่วนช่วยลดระดับน้ำตาลสะสมในเลือด (HbA1C: Hemoglobin A1C)
ละลายน้ำเปล่าหรือเครื่องดื่มเพื่อสุขภาพ ดื่มวันละ 1 ซอง