Kombucha | คืออะไร? มีประโยชน์อะไร?

Kombucha ( คอมบูชา ) อ่านว่า คอม-บู-ชา คือ น้ำชาหมัก มีทั้งแบบดั้งเดิม คือ น้ำชาหมักธรรมดาที่มีรสชาดเปรี้ยวซ่า และแบบน้ำชาหมักที่มีการแต่งเติมกลิ่นจากผลไม้-เครื่องเทศหรือสมุนไพรเข้าไป ทำให้เมื่อดื่มเข้าไปแล้วมีทั้งกลิ่นหอมฉุนและรสชาดเปรี้ยวซ่า

ประวัติ

คอมบูชามีการจดบันทึกมาว่าเริ่มมีมาตั้งแต่สมัยราชวงศ์ฉินในประเทศจีน ประมาณ 200 กว่าปีก่อนคริสตกาล เท่ากับว่าคอมบูชามีมาในโลกนี้มา 2,000 กว่าปีแล้ว ซึ่งต่างจากมุมมองของคนทั่วไปที่อาจจะคิดว่าคอมบูชากำลังเป็นที่นิยม เป็นเครื่องดื่มแนวใหม่ เป็นกระแสการดูแลสุขภาพของคนสมัยใหม่ แต่ในความเป็นจริงแล้วคอมบูชามีประวัติศาสตร์มานานมาก

ในสมัยนั้นคนจีนเรียกคอมบูชาว่า Hong Cha Jun แปลว่า ชาเห็ดสีแดง (Red Tea Mushroom) ซึ่งจริงๆ แล้วคอมบูชาไม่ใช่เห็ด แม้ว่าเห็ดจะเป็นเชื้อราชนิดนึงที่คล้ายกันก็ตาม

ฮ่องเต้ในสมัยก่อนคลั่งไคล้กับการมีชีวิตอมตะเลยพยายามค้นหาอายุวัฒนะ คอมบูชาเองก็ถูกขนานนามว่ายาอายุวัฒนะอย่างนึง (Immortality Tea / Long Life Elixir) คือเมื่อดื่มไปแล้วสังเกตได้ว่าดูสุขภาพดี (ลองนึกภาพดูว่าสมัยก่อนไม่ได้มีเครื่องไม้เครื่องมือทางวิทยาศาสตร์ที่จะมาตรวจสอบอะไรได้ทั้งหมด คนสมัยก่อนเลยได้แต่สังเกตจากลักษณะทางกายภาพที่เปลี่ยนแปลงไป จับความรู้สึกทางร่างกายและจิตใจว่ารู้สึกดีขึ้น มีอะไรเปลี่ยนแปลงไปในทางที่ดี)

Anti Aging | ภาษาคนธรรมดาที่ไม่ใช่หมอ

Kombucha ทำมาจากอะไร ?

คอมบูชาแบบดั้งเดิมธรรมดาทำมาจากวัตถุดิบ 4 อย่าง คือ ชา น้ำตาล หัวเชื้อสโคบี้ และน้ำเปล่า (SCOBY: Symbiotic Community Of Bacteria and Yeast) ส่วนคอมบูชาแบบแต่งเติมกลิ่นเข้าไปก็มีวัตถุดิบเพิ่มมาอีกหน่อย คือ พวกผลไม้-เครื่องเทศ-สมุนไพร เพื่อเพิ่มเติมกลิ่นหอมหรือกลิ่นฉุนเข้าไปนอกจากรสชาดเปรี้ยวซ่า

ส่วนชนิดของชาก็สามารถมีได้หลากหลายไม่ว่าจะเป็นชาดำ ชาขาว ชาอู่หลง ชาผู่เอ๋อ หรือชาเขียว ซึ่งชาแต่ละอย่างก็จะมีรสชาด มีกลิ่น มีสารประกอบเฉพาะตัวที่ไม่เหมือนกัน

คอมบูชาหรือน้ำชาหมัก ก็คือเอาหัวเชื้อสโคบี้มาหมักกับน้ำชา โดยที่มีน้ำตาลเป็นอาหารของหัวเชื้อในระหว่างการหมัก ถ้าองค์ประกอบในการหมักครบก็สามารถทำให้เชื้อเจริญเติบโตได้ (หัวเชื้อ + อาหารของหัวเชื้อ + อากาศ + อุณหภูมิ) แต่ถ้าขาดองค์ประกอบอะไรไปอย่างนึงทุกอย่างก็จบ การหมักไม่สามารถดำเนินต่อไปได้

น้ำส้มคั้น | นางเอกหรือนางร้าย

ส่วนประกอบของ Kombucha

คอมบูชาเมื่อหมักจนครบขั้นตอนแล้วสามารถเอามาแยกดูส่วนประกอบภายในได้ว่ามีอะไรบ้าง วัตถุดิบในการผลิตกับส่วนประกอบภายในหลังจากหมักสำเร็จเป็นคนละเรื่องกัน ถึงแม้จะมีความเกี่ยวข้องกันก็ตาม

ส่วนประกอบในคอมบูชา (Components of Kombucha) มีหลักๆ อยู่ 5 อย่าง คือ

กลุ่มแบคทีเรียและยีสต์ที่ดีในร่างกาย (Probiotics)
ชา (Tea)
น้ำตาล (Sugar)
กลิ่นจากการแต่งเติม (Second Fermentation)
กรดที่เกิดจากการหมัก (Acids)

สายพันธุ์ของแบคทีเรีย (Strains) ที่มักพบในคอมบูชา คือ

Bacterium gluconicum
Bacterium xylinum
Acetobacter xylinum
Acetobacter xylinoides
Acetobacter Ketogenum

สายพันธุ์ของยีสต์ (Strains) ที่มักพบในคอมบูชา คือ

Saccharomycodes ludwigii
Saccharomycodes apiculatus
Schizosaccharomyces pombe
Zygosaccharomyes
Saccharomyces cerevisiae

ส่วนประกอบในชาก็แล้วแต่ว่าเลือกใช้ชาประเภทไหนมาเป็นวัตถุดิบในการหมัก ซึ่งหลักๆ ชาแต่ละชนิดก็มีความคล้ายกัน แต่ถ้าในรายละเอียดของสารพฤษเคมี (Phytonutrients) ที่อยู่ภายในชาแต่ละชนิดจะไม่เหมือนกัน

น้ำตาลเองก็เหมือนกันกับชา แล้วแต่ว่าจะเลือกใช้น้ำตาลประเภทไหนมาเป็นวัตถุดิบในการหมัก ไม่ว่าจะเป็นฟลุคโตสคอนไซรัป (HFCS: High Fructose Corn Syrup) น้ำตาลโตนด น้ำผึ้ง น้ำตาลทรายขาว หรือน้ำตาลทรายแดง

กลิ่นจากการแต่งเติมก็เป็นเทคนิคในการหมักคอมบูชาที่มีการพัฒนาเพิ่มขึ้นในระยะหลังๆ เพราะลำพังแบบดั้งเดิมนั้นจะมีเพียงรสชาดเปรี้ยวซ่า แต่พอมีการแต่งเติมกลิ่นจากผลไม้-เครื่องเทศ-สมุนไพร ลงไปจะทำให้ได้กลิ่นหอมสดชื่นตอนดื่มเพิ่มขึ้นไป ซึ่งส่วนตัวผมไม่แนะนำให้ใช้กลิ่นแต่งเติมจากสารสังเคราะห์ ถึงแม้ว่ามันจะหอมหวานสดชื่นสักเพียงไหน แต่มันก็คือสิ่งแปลกปลอมที่คนสร้างขึ้นมาเท่านั้นเอง

กรดที่เกิดจากการหมักมีมากมายหลายอย่าง ซึ่งมีประโยชน์มากๆ สำหรับร่างกายเพราะเมื่อกรดพวกนี้เข้าไปในร่างกายจะกลายเป็นด่างที่ช่วยปรับสมดุลต่างๆ ของร่างกายให้ดีขึ้น กรดที่มักพบได้ในคอมบูชา คือ

Citric acid (สารต้านอนุมูลอิสระ)
Malic acid (ช่วยการขับสารพิษของตับ)
Butyric acid (ต่อต้านยีสต์ที่ไม่ดีในร่างกาย)
Glucoronic acid (แหล่งของกลูโคซามีน)
d-Gluconic acid (ทำให้ผนังเซลล์แข็งแรง)

น้ำมันสำหรับทอด | อะไรดีกับสุขภาพ อะไรไม่ดีกับสุขภาพ

ประโยชน์ของ Kombucha

สารประกอบในใบชา สารพฤษเคมีในใบชา กลุ่มแบคทีเรียที่ดี กลุ่มยีสต์ที่ดี กรดที่เกิดจากการหมัก น้ำตาล และกลิ่นที่แต่งเติมเข้าไป จะมีผลทำให้เกิดประโยชน์กับร่างกายมากมาย ดังนี้

เพิ่มระบบภูมิคุ้มกันในร่างกาย
รักษาระบบย่อยอาหารให้เป็นระเบียบ
ส่งเสริมการไหลเวียนของเลือดและน้ำเหลือง
เพิ่มสารอาหารที่จำเป็นให้กับร่างกาย
ทำให้ระบบทุกอย่างในร่างกายทำงานได้ราบลื่น
ผิวพรรณเปล่งปลั่ง สดใสมีออร่า
ขับถ่ายสะดวก ไม่ต้องเบ่ง
ลดการสะสมไขมันส่วนเกินตามส่วนต่างๆ ของร่างกาย
สดชื่นผ่อนคลาย
สมองปลอดโปร่ง คิดอะไรไหลลื่น
ลดกลิ่นเหม็นอับที่เกิดจากอวัยวะเพศ
เพิ่มสารต้านอนุมูลอิสระให้กับร่างกาย

น้ำผลไม้ Fruit Juice | น้ำตาลเพียบ กากใยน้อย กินไม่อิ่ม

หาซื้อได้ที่ไหน – ราคาเท่าไหร่

ถ้าไม่อยากหมักเองก็ต้องหาซื้อมาดื่ม การดื่มเป็นประจำสม่ำเสมอจะช่วยทำให้สุขภาพโดยรวมของร่างกายดีขึ้นแน่นอน คอมบูชาที่มีขายในไทยมีทั้งแบบที่เป็นโรงงานผลิตและแบบโฮมเมด ส่วนใหญ่มักมีขายในช่องทางออนไลน์ไม่ค่อยพบเห็นในร้านสะดวกซื้อเพราะราคาที่สูงกว่าเครื่องดื่มทั่วไป

ราคาของคอมบูชามีมากมายหลายระดับขึ้นกับปริมาณ (มิลลิลิตร) และคุณภาพของการผลิต สังเกตง่ายๆ จากองค์ประกอบหลัก 6 อย่างที่มีผลต่อราคาของคอมบูชา คือ