ท้องเสีย | อาการ-สาเหตุ-รักษา-ป้องกัน

ท้องเสีย – โรคท้องเสีย หรือ ท้องร่วง – โรคท้องร่วง หรือ อุจจาระร่วง – โรคอุจจาระร่วง ทั้งหมดนี้มีความหมายในทางเดียวกันหมด โดยภาษาอังกฤษเรียกว่า Diarrhea คือ ภาวะที่ร่างกายขับถ่ายอุจจาระออกมาเหลว ไม่เป็นก้อนเหมือนปกติ ลำไส้มีการขยับตัวมากกว่าปกติ หรืออาจจะมีอาการอื่นๆ ร่วมด้วย เช่น คลื่นไส้ อาเจียน ปวดท้อง หรือน้ำหนักลดลง

ท้องเสียมีหลายระดับความรุนแรง ดังนี้

• เฉียบพลัน (Acute Diarrhea) | พบได้ทั่วไป มีอาการท้องเสีย 1-2 วัน ส่วนใหญ่ไม่ต้องมีการรักษา อาการจะดีขึ้นและหายไปเองในระยะเวลาไม่นาน
• ประจำ (Persistent Diarrhea) | มีอาการท้องเสีย 2-4 อาทิตย์
• เรื้อรัง (Chronic Diarrhea) | มีอาการท้องเสียมากกว่า 4 อาทิตย์ หรือมีอาการท้องเสียเกิดขึ้นเป็นประจำ

จากข้อมูลของกองระบาดวิทยา กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข ปี 2562 (1 มกราคม – 9 กันยายน) พบว่ามีคนไทยป่วยเป็นโรคอุจจาระร่วงทั้งสิ้น 716,513 คน เสียชีวิต 3 คน คิดเป็นอัตราป่วย 1.095 ต่อประชากร 1 แสนคน

ท้องผูก | อาการ-สาเหตุ-รักษา-ป้องกัน

ท้องเสีย | อาการ

อาการหลักของท้องเสียเฉียบพลัน คือ อุจจาระเหลว ไม่เป็นก้อน อาจจะมีอาการอื่นๆ ร่วมด้วยถ้ามีความรุนแรงเพิ่มมากขึ้น เช่น

1. ปวดท้อง
2. ท้องอืด
3. คลื่นไส้
4. อาเจียน
5. มีไข้
6. มีเลือดปนออกมากับอุจจาระ
7. มีเมือกมูกปนออกมากับอุจจาระ
8. น้ำหนักลดลง
9. มีอาการขาดน้ำ

ลำไส้อักเสบ | อาการ-สาเหตุ-รักษา-ป้องกัน

ท้องเสีย | สาเหตุ

1. ติดเชื้อจากแบคทีเรีย ปรสิต หรือไวรัส
2. ได้รับสารพิษบางอย่าง
3. รับประทานอาหารบางอย่างที่รบกวนระบบย่อยอาหาร
4. รับประทานอาหารที่ร่างกายแพ้หรือก่อให้เกิดการแพ้
5. รับประทานอาหารที่ร่างกายดูดซึมยาก
6. ได้รับยาบางอย่าง
7. ผลจากการฉายรังสีรักษา
8. โรคลำไส้แปรปรวน (IBS: Irritable Bowel Syndrome)
9. โรคลำไส้อักเสบเรื้อรัง (IBD: Inflammatory Bowel Disease)

ลำไส้แปรปรวน | อาการ-สาเหตุ-รักษา-ป้องกัน

ท้องเสีย | เมื่อไหร่ควรไปพบแพทย์

ท้องเสียอาจจะนำมาสู่ภาวะร่างกายขาดน้ำ (Dehydration) ซึ่งสามารถเสียชีวิตได้ถ้าไม่ได้รับการรักษา อันตรายมากในเด็ก ผู้สูงอายุ และผู้ที่มีโรคประจำตัว ซึ่งสามารถสังเกตอาการได้ ดังนี้

สำหรับผู้ใหญ่

1. ท้องเสียติดต่อกันเกิน 2 วัน โดยที่อาการไม่มีแนวโน้มว่าจะดีขึ้น
2. มีอาการขาดน้ำ (หิวน้ำ ปากแห้ง-ผิวแห้ง ไม่มีการปัสสาวะ อ่อนล้า อ่อนแรง หน้ามืด)
3. ปวดท้องอย่างหนัก
4. อุณหภูมิร่างกายสูงกว่า 39 องศาเซลเซียส
5. อุจจาระเป็นสีแดงหรือสีดำ

สำหรับเด็ก

1. มีอาการขาดน้ำ (ไม่มีปัสสาวะใน 3 ชั่วโมง ปากแห้ง-ผิวแห้ง ร้องไห้ไม่มีน้ำตา เซื่องซึม)
2. อุณหภูมิร่างกายสูงกว่า 39 องศาเซลเซียส
3. อุจจาระเป็นสีแดงหรือสีดำ

ลำไส้รั่ว Leaky Gut | อาการ-สาเหตุ-รักษา-ป้องกัน

ท้องเสีย | รักษา

ถ้าอาการท้องเสียเป็นแค่เฉียบพลัน ยังไม่ได้รุนแรงหรือเรื้อรังเป็นเวลานาน สามารถเลือกดูแลตัวเองอยู่ที่บ้านได้ ดังนี้

1. หยุดรับประทานอาหารทุกประเภท
2. ดื่มน้ำละลายผงเกลือแร่ (ORS: Oral Rehydration Salt) สม่ำเสมอตลอดทั้งวัน
3. ไม่ควรดื่มเครื่องดื่มเกลือแร่สำหรับผู้ที่เสียเหงื่อมากจากการออกกำลังกาย
4. ดื่มน้ำสะอาดที่มีแร่ธาตุ สม่ำเสมอตลอดทั้งวัน
5. นอนพักผ่อนให้มาก

คอยสังเกตอาการตัวเอง ถ้าหลังจาก 2 วันผ่านไป อาการทั้งหมดยังไม่ดีขึ้น ควรไปพบแพทย์

Gut-Brain Axis | ลำไส้เชื่อมกับสมอง

ท้องเสีย | ป้องกัน

1. หลีกเลี่ยงการรับประทานอาหารที่อาจจะมีเชื้อโรค มีความเสี่ยงต่อร่างกาย
2. เก็บรักษาอาหารให้ถูกต้องเหมาะสม
3. รับประทานอาหารที่ถูกสุขลักษณะ
   • สถานที่ทำอาหารมีความสะอาด
   • คนปรุงอาหารรักษาความสะอาด
   • วัตถุดิบสด สะอาด ปลอดภัย
   • ปรุงอาหารให้สุกด้วยความร้อน
   • ภาชนะที่ใส่ล้างให้สะอาด
   • ใช้ช้อนกลางเมื่อรับประทานหลายคน
   • ล้างมือให้สะอาดก่อนและหลังรับประทานอาหาร
4. ระมัดระวังอาหารและเครื่องดื่มที่ต้องรับประทานเมื่อต้องเดินทางไปต่างถิ่น
5. รับประทานพรีไบโอติก (Prebiotic) โพรไบโอติก (Probiotic) และกากใยอาหาร (Dietary Fiber) ให้เพียงพอในแต่ละวัน

Colon Hydrotherapy ล้างลำไส้ | แบบไหนดี?

อาหารเสริมช่วยรักษาและป้องกัน

Good Gut คือ อาหารเสริมใยอาหารประเภทละลายน้ำ (Water Soluble Dietary Fiber) ชนิดพาร์เชียลลี ไฮโดรไลซ์ กัวร์กัม (PHGG : Partially Hydrolyzed Guar Gum) ที่สกัดมาจากเมล็ดกัวร์ (Guar Bean) ประเทศญี่ปุ่น ผู้ซึ่งมีประสบการณ์ด้านนี้มายาวนานกว่า 35 ปี ทำให้มั่นใจได้ว่ามาจากธรรมชาติ ปราศจากพืชดัดแปลงพันธุกรรม การสังเคราะห์ และปลอดภัยจากสารพิษต่างๆ

ได้รับมาตรฐานด้านความปลอดภัยและด้านอาหาร ดังนี้

• FDA | องค์การอาหารและยาแห่งสหรัฐอเมริกา
• Low – FODMAP | อาหารย่อยง่าย ไม่ท้องอืด ไม่ท้องผูก ไม่ท้องเฟ้อ ไม่ท้องเสีย ไม่ปวดท้อง
• GMO Free | ไม่มีพืชดัดแปลงพันธุกรรม
• Allergen Free | ไม่ทำให้เกิดการแพ้
• VEGAN | มาตรฐานอาหารเจ – มังสวิรัติ – วีแกน
• HALAL | มาตรฐานอาหารอิสลาม
• KOSHER | มาตรฐานอาหารยิว

มีงานวิจัยเฉพาะของ PHGG (Partially Hydrolyzed Guar Gum) ทั้งในหลอดทดลอง ในสิ่งมีชีวิต และในมนุษย์ ว่ามีคุณประโยชน์ต่างๆ ดังนี้

1. มีส่วนช่วยทำให้ระบบขับถ่ายทำงานเป็นปกติ
2. มีส่วนช่วยทำให้ระบบภูมิต้านทานของร่างกายแข็งแรง
3. มีส่วนช่วยป้องกันโรคอ้วน
4. มีส่วนช่วยป้องกันโรคท้องผูก
5. มีส่วนช่วยป้องกันโรคท้องเสีย
6. มีส่วนช่วยป้องกันโรคลำไส้แปรปรวน (IBS: Irritable Bowel Sysdrome)
7. มีส่วนช่วยป้องกันโรคลำไส้อักเสบเรื้อรัง (IBD: Inflammatory Bowel Disease)
8. มีส่วนช่วยป้องกันโรคมะเร็งลำไส้
9. มีส่วนช่วยเพิ่มจุลินทรีย์ที่ดีในลำไส้
10. มีส่วนช่วยเพิ่มการดูดซึมแร่ธาตุ
11. มีส่วนช่วยเพิ่มกรดไขมันสายสั้น (SCFAs: Short-Chain Fatty Acids) ในลำไส้
12. มีส่วนช่วยลดระดับคอเลสเตอรอลและระดับน้ำตาลในเลือด
13. มีส่วนช่วยลดค่าดัชนีน้ำตาล (GI: Glycemic Index)
14. มีส่วนช่วยลดความโหยหลังจากมื้ออาหาร
15. มีส่วนช่วยลดไขมันส่วนเกินในร่างกาย
16. มีส่วนช่วยลดระดับน้ำตาลสะสมในเลือด (HbA1C: Hemoglobin A1C)

ละลายน้ำเปล่าหรือเครื่องดื่มเพื่อสุขภาพ ดื่มวันละ 1 ซอง